Depreme karşı 330 bin bina güçlendirmeyle kurtarılabilir
Hamide HANGÜL
Bilim insanları, fay hatlarına yakınlığıyla olası İstanbul depremine karşı uyarılarda bulunurken, tüm dikkatler riskli yapı stokuna çevrildi. İstanbul’da yaklaşık 1,5 milyon adet yapı bulunuyor. Bunlardan tespit edilen 600 bini riskli. Bu yapıları depreme karşı dirençli hale getirmenin tek yolunun ‘yıkıp yeniden yapmak’ olmadığını söyleyen Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Başkanı Sinan Türkkan, güçlendirme teknikleriyle, riskli binaların 2018 Deprem Yönetmeliğinde belirlenen güvenlik seviyesine çıkartılabileceğini söyledi.
“Pansuman değil, zeminden tepeye güçlendirme”
Bu konuda İmar Kanunu’nda yapılacak mevzuat değişikliğiyle yıkıp yeniden yapmaktan daha düşük maliyetle ve daha kısa sürede riski binaların yaklaşık yarısının depreme karşı güçlendirilebileceğine işaret eden Türkkan, şunları söyledi: “İstanbul’da 600 bin binanın yaklaşık yüzde 50’si, güçlendirmeyle olası büyük İstanbul depremini atlatabilecek duruma getirmek mümkün. Yani İstanbul’da, güçlendirmeyle 330-350 bin bina kurtarılabilir. Bununla ilgili yasal düzenlemelere ihtiyaç var. Yasal düzenleme olduğunda, o yapılar yeniden yapıma göre yüzde 40 ile 10 maliyetle kurtarılabilir.
Klasik yöntemde binanın boşaltılması gerekiyor. Biz, binanın fiziki ve betonarme şartları uygunsa, binanın içine hiç girmeden dışarıdan güçlendirme yapabiliyoruz. Binanın boşaltılmasına gerek kalmadan. Tabii ki binanın statiği, kolon, kiriş gibi karkas yapısı uygunsa. Güçlendirme, geçici çözüm veya pansuman tedavisi değil binanızı uzun yıllar güvenle kullanacağınız seviyeye getirme çalışmasıdır. Binanın oturduğu zeminden başlayıp tüm binayı kapsayan çalışmadır.”
Belediyelerde teknik uzman eksik
Türkiye genelindeki riskli konut sayısının 6,5 milyon civarında olduğuna işaret eden Sinan Türkkan, “Son dönemde vatandaşlarımızın bilincinin artması ve hükümetin destek ve yeni mevzuatları sayesinde kentsel dönüşümde hız, kısmen de olsa arttı” dedi. Diğer taraftan güçlendirmeye de ilginin artış gösterdiğine işaret eden Türkkan, ancak çoğu yerel yönetimlerde maalesef güçlendirme projesine hakim teknik uzman yetersizliği nedeniyle birçok güçlendirme ve dönüşüm projesinin kurumlarda beklemek zorunda kaldığını söyledi.
1.500 konut çökme riski taşıyor
İstanbul’da 6 milyon adet konut bulunduğunu, son dönemde dönüşüm ve konut üretimi hızlansa da halen yeterli seviyede olmadığına işaret eden Sinan Türkkan, “Çünkü bu konutların önemli bir kısmı da eski deprem yönetmeliğine göre yapılmış veya yönetmeliğe hiç uyulmamış. En eski konutlar, yani dönüşüme en ihtiyaç duyulan konutların yoğunlaştığı ilçeler arasında başı Fatih çekerken, onu Üsküdar, Bağcılar ve Pendik izliyor. İstanbul’da 600 bin riskli yapıdan 150 bin adedi için hiç beklemeden hemen harekete geçmek gerekiyor” dedi.
Üçte bir maliyetle yapılabilir
Yıkıp yeniden yapmaya göre 3’te bir maliyetle binanın güçlendirilebildiğini söyleyen Türkkan, “Bir binayı yıkıp yeniden yapma maliyeti metrekarede 40-45 bin lira. Güçlendirme maliyeti onun 3’te biri. Yani metrekarede yaklaşık 10 bin lira. Bazı binalarda bu maliyet yüzde 10’lara kadar iniyor. Güçlendirme 8 ay, ruhsat alıp güçlendirdikten sonra vatandaş binasına oturabiliyor. Yıkıp yeniden yapmada bu süre yaklaşık 18 ay. Çevreye de zarar vermiyor” diye konuştu.
